Dikkat Eksikliği / Hiperaktivite Bozukluğu

Dikkat Eksikliği / Hiperaktivite Bozukluğu

DEHB’nin belirtileri, okul dönemiyle birlikte en yoğun şekilde ortaya çıktığı görülmüştür. Bu bozuklukta biyolojik faktörlerin ağır bastığı bilinmektedir. DEHB tanısı için çocukların DSM-5’ te yer alan kriterleri karşılıyor olması gerekmektedir. ‘‘Dikkatsizlik: Gelişimsel düzeye göre uygun olmayan ve toplumsal ve okulla/işle ilgili etkinlikleri doğrudan olumsuz etkileyen, aşağıdaki altı (ya da daha çok) belirti en az altı aydır sürmektedir.’’(APA,2014).

-Dış etkenlere karşı dikkatleri çabuk dağılır.

- Oyuncak, kalem, silgi vs gibi çeşitli eşyalarını çoğu zaman bir yerlerde unuturlar.

-Yönergeleri takip etmekte güçlük yaşarlar. Dolayısıyla bir faaliyeti veya dersi çoğu zaman tamamlayamaz, yarıda bırakırlar.

-Dikkatini yoğunlaştırmada zorlanırlar.

-Çoğu zaman, unutkandırlar.

-Zihinsel çaba gerektiren işlerden kaçınırlar.

-Düzensiz görünürler.

- Ayrıntılara dikkat edemediklerinden dolayı yanlışlar yaparlar.

-İnsanları dinlemiyormuş gibi görünürler.

‘‘Aşırı Hareketlilik ve Dürtüsellik: Gelişimsel düzeye göre uygun olmayan ve toplumsal ve okulla/işle ilgili etkinlikleri doğrudan olumsuz etkileyen, aşağıdaki altı (ya da daha çok) belirti en az altı aydır sürmektedir.’’(APA,2014).

-Oturdukları yerde ellerini ve ayaklarını oynatırlar.

-Oturması gerektiği durumlarda oturmazlar.

-Koştururlar veya bir yerlere tırmanırlar.

-Oyun oynarken sessizlik sağlayamazlar.

-Çoğu zaman başkalarının sözünü keserler.

-Sıra beklemek çok zor gelir.

-Soru sorulmadan cevabı yapıştırırlar.

-Çok konuşurlar.

-Çoğu zaman yerinde duramazlar.

Bu bozukluğa sahip olan çocukların bazılarında dikkat eksikliği ön plandayken, bazılarında ise aşırı hareketlilik ve dürtüsellik ön plandadır. Büyük bir çoğunluğu ise üçünü bir arada yaşamaktadır. Bu belirtiler öğrenme becerilerini ciddi anlamda etkilemektedir. Okul başarılarını etkilediği gibi ailesi ve arkadaşlarıyla olan sosyal hayatını da ne yazık ki olumsuz etkilemektedir. Bu tür davranışlar çoğu zaman her çocukta görülebilmektedir. Ancak bu davranışların sıklığı, süresi ve çocuğun hayatını ne derecede etkilediği önemli bir unsurdur.

DEHB’ de kullanılan tedavi yaklaşımlarına bakıldığında; İlaç tedavisi, anne baba eğitimi, bireysel görüşme ve grup terapileri önemli yer tutar. Her bozuklukta olduğu gibi DEHB’de de erken teşhis tedavi için önemlidir. Bu sebeple anne-baba, öğretmen ve çocuğun çevresinde önemli yer tutan diğer insanlardan ayrıntılı bilgi toplanmalıdır.

Özetle, bu çocuklar için kuralların anlaşılır olması ve ailenin öğretmenlerle iş birliği içinde olmaları çok önemlidir. Yapılacakların küçük parçalara bölünmesi ve olumlu davranışların ödüllendirilmesi başarıyı arttırıcı bir yol sağlar. Son olarak, anne babaların, öncelikle çocuklarının biyolojik rahatsızlıktan dolayı bu tür davranışlar sergilediklerini bilmeleri ve sabırlı olmaları gerekmektedir.

Kaynakça;

Amerikan Psikiyatri Birliği, Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı,Beşinci Baskı (DSM-5), Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı, çev.Köroğlu E, Hekimler Yayın Birliği, Ankara,2014.